O rzeczach chowanych przed najeźdźcami przez zakopanie w ziemi od lat mawiano z przekąsem, że poszły do „banku ziemskiego”. Nie wszystkie jednak przedmioty zakopywane przed wejściem Armii Czerwonej miały tylko uniknąć grabieży – niektóre zakopywali organizatorzy hitlerowskiego ruchu oporu, Werwolfu, z myślą o dalszej walce. W roku 1944, ponad pięć lat po wywołaniu II wojny światowej, armia III Rzeszy cofała się na wszystkich frontach. Ze wschodu parła niepowstrzymanie Armia Czerwona, zachodni alianci wylądowali

Dawno, dawno temu Jacek Kaczmarski nawoływał na melodię barda katalońskiej lewicy Lluísa Llacha, by wyrywać murom „zęby krat”. Był wtedy w Europie kraj, którego mury (na czele z tym najsłynniejszym, pisanym wielką literą) szczerzyły na swych własnych obywateli znacznie bardziej zabójcze zęby. Żelazna Kurtyna, przecinająca na pół kontynent po zakończeniu II wojny światowej, przedzielała terytorium pobitych Niemcy na część okupowaną przez Sowietów na wschodzie i trzy sektory okupowane przez mocarstwa